Het scheermes van Janis Joplin

Janis Joplin is een zangeres uit de jaren 60. Ze zong ooit in “Me and Bobby McGee”: Freedom is just another word for nothing left to lose. Vrijheid is niet zo fijn en begeerlijk als menig liberaal suggereert. Verworvenheden (een baan, een relatie, kinderen, een mooie auto, …) gaan ten koste van je vrijheid. Als je die verworvenheden tenminste wilt behouden. Daar mag best wat vrijheidsverlies tegen overstaan. Als de verworvenheden maar ruim opwegen tegen de beperkingen. Zo’n verworvenheid mag ook een nog te verwerven verworvenheid zijn, zie alle inspanningen die Epke Zonderland zicht heeft getroost voor zijn Olympische medaille.

Als je de opmerking van Janis Joplin omdraait, staat er: Als iets ten koste gaat van mijn vrijheid, dan kan daar maar beter een hele beste verworvenheid tegenover staan. Zo beschouwd is een bureaucratie een organisatie waar veel regels gelden waar onvoldoende verworvenheden tegen overstaan. Al die regels maken de organisatie star. Ze voorkomen dat de organisatie in staat is om snel te reageren op veranderingen en ze zijn  dus een belangrijke belemmering voor de wendbaarheid van de organisatie. Het scheermes van Janis Joplin: je regel voor regel afvragen welke verworvenheid er mee gebaat is en of dat die vrijheidsbeperking wel waard is. Als dat niet het geval mag de regel meteen weg. Het scheermes van Janis Joplin is een belangrijke stap naar wendbaarheid.