Voetbal en samenwerking

Cluster van discipline

In het cluster van discipline staan kwantitatieve doelen (KPI’s, spelregels) centraal, vaak afgedwongen door middel van bonussen en sancties. Het (top)management zet de lijn uit en de rest voert uit, zonder zicht op het geheel. De organisatie is relatief statisch. Mensen krijgen weinig ruimte, de regels zijn heilig. Mensen worden gecontroleerd, voor nieuwe ideeën is weinig plaats. In het cluster van discipline heersen wantrouwen, pessimisme, onvolwassenheid en   eigenbelang. Leiderschap is verengd tot keuzes maken. Dick Advocaat stuurde het Nederlands elftal op basis van discipline.

Cluster van vertrouwen

In het cluster van vertrouwen staan kwalitatieve doelen (verantwoordelijkheden, KSF’en, normen en waarden) centraal. We betrekken de mensen bij ons plan. We geven ze de ruimte om zelf na te denken hoe ze het beste bij kunnen dragen aan het gezamenlijke succes. De dynamiek is groot, er worden voortdurend nieuwe ideeën en verbeteringen aangedragen, besproken en uitgevoerd. In het cluster van vertrouwen heersen vertrouwen, optimisme, volwassenheid en loyaliteit. De gezamenlijke ambitie is hoog, we willen samen succes halen. Werken in dit cluster vergt leiderschap. Marco van Basten stuurde het Nederlands voetbalelftal op basis van vertrouwen.

Wantrouw de mensen

Verandering wordt gezien als een bedreiging. De regels zijn heilig. En niemand hoeft zich meer af te vragen of die wel deugen. Dat laten we over aan een staforgaan (in de   wandelgangen: ivoren toren). Dick Advocaat praatte met zijn staf (Willem van Hanegem) over de spelers.

Wantrouw de regels

Verandering is noodzakelijk, omdat het altijd beter kan. Op welke manier kunnen we onze doelen het best bereiken? Hebben we wel de goede/beste afspraken gemaakt?   Marco van Basten was voortdurend in discussie met zijn spelers en stelde zich daarin kwetsbaar op.

Discipline is belangrijk

Discipline is dat iedereen zich aan de regels houdt. Dick Advocaat verwacht van zijn spelers vooral dat ze “binnen (!) hun taak” spelen.

Discipline is belangrijk

Discipline is belangrijk. Discipline is niet anders dan dat je op elkaar kunt rekenen. Het is alleen gemakkelijker als je weet waarom we regels afgesproken hebben. Zodat je (zelfstandig!) in de “geest van de regels” kan denken en handelen. Marco van Basten verwacht van spelers dat ze binnen het concept zelf oplossingen vinden voor problemen.

Beloningen en sancties

Op het halen van je targets staat een beloning en op overtreding van de regels een sanctie. Groepsleden zijn vooral met zichzelf bezig. Dick Advocaat had op allerlei   dingetjes geldboetes staan, maar/en werd niet geaccepteerd als leider.

Beloningen en sancties

De grootste beloning is dat je vertrouwen krijgt, de grootste sanctie dat je dat niet krijgt. Als je bij van Basten niet mee kon of wilde, dan deed je gewoon niet meer mee. Want werken binnen het cluster van vertrouwen stelt hoge eisen aan de groepsleden, vooral op het gebied van volwassenheid en loyaliteit.

Fouten zijn verwijtbaar

Gebrek aan succes ligt altijd aan een fout van één van de groepsleden. Dick Advocaat kon na elke wedstrijd aanwijzen door wie er nu weer was verloren, en deed dat ook.

Fouten maken mag

“Zij kunnen vrijuit spelen, want alle fouten zijn van mij” (Johan Cruijff). Het zou het motto van van Basten kunnen zijn.

Verandering is een   bedreiging

Als er bij Dick Advocaat één speler licht geblesseerd was, kwam hij al met sombere bespiegelingen over de problemen die dat veroorzaakt.

Verandering is een kans

Toen van Basten in de wedstrijd tegen Roemenië (juni 2005) meer dan tien afzeggers had, waaronder bijna al zijn verdedigers, zei hij: “Uit dit soort problemen komen altijd weer mooie verrassingen”, een variant natuurlijk op “Ieder nadeel heeft zijn voordeel”.