De economische waarde van loyaliteit

Ik was onlangs op vakantie in New York. Prachtige stad met veel open, Europees denkende mensen. Maar ook veel typisch Anglo-Amerikaanse denkers. Op een prachtige zonnige veranda (Rockaway, Queens, vlak bij de oceaan) was ik in gesprek met een echte Amerikaan. Hij foeterde op Europa: Zes weken vakantie per jaar, belachelijk, hoe kon een onderneming dan nog winst maken? Ik probeerde hem duidelijk te maken wat de economische waarde was van loyaliteit, maar dat lukte me helemaal niet. Wij in Europa, wij waren helemaal gek. Geen wonder dat het zo slecht ging in Europa.

Terug in Europa moest ik nog vaak aan dat gesprek denken. En hoe vaker ik dat deed, hoe groter mijn overtuiging dat ik hier een substantieel voordeel van Europa te pakken had. In de VS (nou ja, in de meeste bedrijven daar) is iedereen alleen maar met zichzelf bezig. Logisch ook, je kan zomaar ontslagen worden en je salaris is afhankelijk van bonussen. Werknemers (medewerkers is een Europees woord) worden doelbewust tegen elkaar uitgespeeld om een optimaal ondernemingsresultaat te verkrijgen. En de korte termijn is dominant, dus je leeft in continue onzekerheid. Werkgever en werknemer hebben een contract met elkaar en ze wantrouwen elkaar.

In Europa is dat allemaal heel anders. Als het slecht gaat met de economie proberen we er samen uit te komen, zonder ontslagen. En als het goed gaat met de onderneming, gaat het ook goed met de werknemer. Werkgever en werknemer hebben een lang-termijn-relatie met elkaar. De medewerker voelt zich thuis bij de onderneming, en terecht. De onderneming faciliteert de werknemer met pensioenen, opleiding en ontwikkeling. Een manager helpt je om beter te worden, om je marktwaarde te verhogen. Daar gaat hij namelijk zelf de vruchten van plukken. De onderneming durft in de medewerker te investeren en krijgt daar veel voor terug: De medewerker heeft lol in zijn werk, is loyaal met de onderneming en denkt mee, durft zijn manager tegen te spreken, neemt beslissingen in het belang van de onderneming en toont overal ondernemerschap. Hij kan reageren op nieuwe omstandigheden, zonder bang te zijn voor ontslag en zonder de verkeerde keuzes te maken, omdat hij anders zijn bonus verliest. En de onderneming vaart er wel bij. Dat meedenken, dat tegenspreken en dat ondernemerschap zorgen voor meer kwaliteit, meer wendbaarheid, meer klantbinding, meer concurrerend vermogen, betere investeringen en meer innovatie. Jazeker, loyaliteit heeft een hoge economische waarde, juist in omgevingen waar de dynamiek en de complexiteit hoog zijn. En zolang zij in Amerika dat niet snappen en wij in Europa wel, hebben wij een gigantisch concurrerend voordeel. Tenzij…
Tenzij wij ook Amerikaans gaan denken. Dan blijven we lonen bevriezen en mensen ontslaan. Tot we er niet meer toe doen.

Kijk vooral ook naar dit filmpje over Drive van Dan Pink.

Bart Stofberg