To be or not to be

Beste manager,

Je baan staat op de tocht.

Al die dingen waar jij goed in bent, worden steeds minder belangrijk voor het voortbestaan en het succes van ondernemingen. Stabiliteit, voorspelbaarheid en beheersbaarheid, zeg maar jouw kernwaarden, staan ondernemingen tegenwoordig vooral in de weg. Ondernemingen hebben tegenwoordig vooral wendbaarheid, slagkracht en creativiteit nodig. De keus is aan jou. Kies je voor het oude metier en blijf je vasthouden aan je oude taakopvatting? Of beweeg je mee en neem je eigenaarschap van wendbaarheid, slagkracht en creativiteit?

De wereld verandert, ingrijpend en snel. De verschuivende machtsverhoudingen in de wereld, de economische crises, de ontwikkelingen van internet en het gebruik van social media veranderen alles. Ondernemingen moeten ingrijpend veranderen om te overleven. De grote, logge shared service centers moeten minstens sterk inkrimpen en plaats maken voor kleine, wendbare, veelzijdige eenheden, die snel en effectief reageren op veranderingen in hun omgeving. In die omgeving ontstaan bij alle ondernemingen nieuwe organisatievraagstukken. De hele waardeketen van de onderneming gaat (voortdurend) op de schop. Alle creativiteit van de onderneming is nodig om de organisatie te veranderen, de samenwerking met ketenpartners, de inzet van vakmanschap, de producten en diensten, de distributie, de service en nog veel meer. Voortdurende ingrijpende innovatie (sprongsgewijze verandering) wordt voor alle ondernemingen net zo noodzakelijk als aansluiten op de behoeften van de klant. En dat biedt mogelijkheden voor de manager. Als die tenminste op tijd zijn rol verandert. Innovatie staat bij de meeste ondernemingen nog in de kinderschoenen en moet georganiseerd worden. Iemand moet het organiseren en waarom zou jij dat niet zijn? Alleen: Innovatie kun je niet organiseren, in ieder geval niet op de manier die service managers gewend zijn…

Innovatie kun je (niet) organiseren

Ondernemingen moeten innoveren, dus je kunt als onderneming maar beter innovatie organiseren. Alleen, voor je het weet, organiseer je alle creativiteit eruit. Innovatie kun je eigenlijk niet organiseren. Maar je kunt wel, doelgericht, op specifieke plaatsen, een innovatief klimaat bevorderen, gebaseerd op verandering, diversiteit, uitwisseling en verbinding. Met typische managementmiddelen: Het is belangrijk om een innovatiestrategie op te stellen: Op welke gebieden wil ik wat voor innovatie? Zo ontstaat er vanzelf een innovatieportfolio: gebieden, biotopen waar innovatie is georganiseerd. Ieder gebied is opgebouwd uit vaste componenten: vormen van verandering, diversiteit, uitwisseling en verbinding. En de voortgang op al die gebieden moet worden gevolgd en gerapporteerd in innovatierapporten. Zodat we (voorzichtig!) kunnen bijsturen.

Maar er is ook typisch managersgedrag dat innovatie binnen de kortste tijd om zeep helpt. Innovatie kan heel erg slecht tegen structuur. Controle is zo mogelijk nog erger. Innovatie is juist gebaat bij een rommelige omgeving. En te veel meten is ook niet goed, innovatie heeft vrijheid nodig. En doelgerichtheid is het ergste van allemaal. Heel veel innovatie komt min of meer toevallig tot stand. De manager die innovatie gaat organiseren moet zich beheersen. De valkuilen zijn talrijk.

Samen vatten

Innoveren kun je leren. Innoveren kun je zelfs organiseren, als je het maar niet te véél organiseert. En je kunt het niet alleen organiseren, je móet het organiseren. Anders bestaat jouw onderneming straks niet meer. Wel de tijd gezien, maar niet de geest. Als manager heb je de keus: Focussen op het dooie deel van de organisatie of het initiatief voor innovatie naar je toetrekken. Wat houdt je nog tegen?