Iedereen kan innoveren

De wereld om ons heen verandert ingrijpend, dag in dag uit. Ondernemingen die niet meeveranderen, hebben geen toekomst. Niet alleen kleine veranderingen (“continuous improvement”), maar ook ingrijpende veranderingen zijn nodig. Veranderingen die de markt, uw dienstverlening, uw samenwerking en uw organisatie ontwrichtend zullen beïnvloeden. Ondernemingen kunnen en willen zich een volgende houding steeds minder veroorloven. Van managementteams in de onderneming wordt steeds meer verwacht dat ze bijdragen aan innovatie voor de onderneming. Maar hoe doe je dat?

Innovatievermogen – kwestie van de juiste biotoop

Eén van de allereerste grote innovaties was natuurlijk het begin van het leven. Eenvoudige elementen als waterstof, zuurstof, stikstof en koolstof vermengden zich tot steeds complexere verbindingen, totdat er vormen ontstonden die zichzelf konden vermenigvuldigen: leven. Anders gezegd: Een diversiteit van elementen kon via water tot veelvuldige ontmoeting komen. Koolstof zorgde voor de chemie tussen de verschillende elementen. De voortdurende van samenstelling wisselende “oersoep” zorgde voor de verandering.

Zonder management en zelfs zonder medewerkers kwam helemaal vanzelf ingrijpende innovatie tot stand. En deze innovatie had vier pijlers: Diversiteit, ontmoeting, chemie en verandering. En eigenlijk gaat het met innovatie altijd zo. Als die vier begrippen samenkomen, ontstaat innovatie. Iedere keer en iedere keer vanzelf. Natuurlijk wordt innovatie soms wel degelijke bestuurd en afgedwongen, maar verreweg de meeste grote innovaties ontstaan spontaan en onbestuurd. Tenzij je het aanbrengen van diversiteit, ontmoeting, chemie en verandering besturing noemt. Want innoveren kun je wel degelijk organiseren, of eigenlijk stimuleren: Door een biotoop in te richten, waar diversiteit, ontmoeting, chemie en verandering elkaar ontmoeten. Dan ontstaat geheid innovatie en geheid op een andere manier dan je had bedoeld.

De geschiedenis kent een groot aantal explosies van innovatie. De Renaissance, de Gouden Eeuw, De Industriële Revoluties en Silicon Valley zijn er voorbeelden van. En elke keer dat dat gebeurt, was er een klimaat ontstaan, waarin diversiteit, ontmoeting, chemie en verandering samen kwamen. En elke keer dat die vier meer samenkwamen dan daarvoor, ontstond er een explosie aan innovatie. Ook op kleine schaal…

Verandering

De wereld om ons heen verandert ingrijpend en voortdurend. Dat is een bedreiging, de noodzaak om te veranderen is groot. Wie zich niet aanpast, sterft uit, Darwin zei het al. Tegelijkertijd ontstaan er elke dag nieuwe mogelijkheden en daarmee nieuwe kansen. Als we de bedreigingen erkennen, zet de noodzaak mensen in beweging. Dan hoeven we alleen nog maar de kansen te benutten.

Diversiteit

Diversiteit is de basis voor innovatie. Verscheidenheid binnen een groep veroorzaakt spanning. Niets is meer vanzelfsprekend. De variatie binnen de groep zorgt voor die spanning, de veelzijdigheid van de mensen in de groep zorgt er voor dat er meer ideeën van buiten kunnen worden gebruikt. Als al die veelzijdige mensen broedtijd krijgen, tijd om de ideeën verder uit te werken, kunnen die groeien tot werkelijke vernieuwing. Als er dan ook nog ruimte is voor dwaling (zwerven, maar ook fouten maken), dan is er een goede basis gelegd voor innovatie.

Ontmoeting

Al die diversiteit moet elkaar natuurlijk wel kunnen ontmoeten. Een vloeibaar netwerk (een stad, een internet community) is een groep mensen die met elkaar in contact kunnen komen. Zo’n netwerk moet voldoende volume hebben, afhankelijk van de innovatienoodzaak of –behoefte. En er moet een platform zijn, een plek waar al die diversiteit elkaar ook daadwerkelijk kan ontmoeten.

Chemie

Als al die diversiteit ook daadwerkelijk met elkaar in contact komt, ontstaat er chemie. Door de grote diversiteit kijkt ieder op een andere, eigen manier naar hetzelfde en iedereen ziet ook wat anders. Als die verschillende observaties met elkaar worden gedeeld, er ontstaat blikwisseling, men leert kijken met de blik van een ander. Dat stimuleert iedereen weer op een andere, eigen manier. Door de veelzijdige achtergrond van de groep, worden nu ideeën uit andere werelden ingebracht en aangepast. Adoptie van bestaande ideeën voor een nieuwe toepassing is één van de grootste drijfveren voor innovatie. Na het nodige experimenteren ontstaan er concrete, nieuwe dingen: Innovatie.

Innovatie

Het is mogelijk om in bedrijven biotoopjes en biotopen in te richten, waarin verandering, diversiteit, uitwisseling en verbinding samenkomen. Dan ontstaat er een goede voedingsbodem voor innovatie. Als je tenminste in staat bent om het los te laten…