Vertrouwen

In een luchtgevecht moet een piloot een heleboel dingen doen. Hij moet zien wat de tegenstander doet, zijn eigen positie en die van de tegenstander in de gaten houden (waar is de grond, waar zijn gebouwen of bergen?) en hij moet beslissingen nemen en uitvoeren. Wie al die dingen samen het snelst doet, wint het luchtgevecht. Zo’n vliegtuig is duur, om niet te zeggen knetterduur. Eén Joint Strike Fighter kost ongeveer 80 miljoen dollar. Eén foutje kan zomaar 80 miljoen kosten, plus alle bijkomende schade. Toch durft de hogere legerleiding die piloot te vertrouwen op elk van die gebieden, hij doet het allemaal en helemaal zelf. Natuurlijk krijgt hij een goede training en natuurlijk is er lerend vermogen georganiseerd, maar uiteindelijk krijgt de piloot alle vertrouwen.

Ze moeten wel, ze hebben geen keus. Eén keer terugkoppelen (met het ‘hoofdkantoor’) of één keer toestemming vragen en je bent langzamer dan je tegenstander. En dan ben je verloren. Hij moet dat vertrouwen krijgen, anders reageert hij te traag. Dan beslist hij te traag en dan handelt hij te traag. Overleg met een hoger orgaan zou hem zijn wendbaarheid kosten, ten koste van de overwinning. Ze moeten hem wel vertrouwen, omdat het alternatief leidt tot vernietiging en nederlaag. Natuurlijk is het resultaat onzeker, maar het enige wat extra wantrouwen zou opleveren is meer zekerheid… van de nederlaag.

Ze moeten hem wel vertrouwen en daarom hebben ze het omgedraaid. Wat moeten we doen om zoveel mogelijk terecht vertrouwen in hem te hebben? Hoe selecteren we de meest geschikte kandidaten voor deze rol? Hoe kunnen we hem zo goed mogelijk trainen, opdat hij op alle situaties is voorbereid? Kunnen we hem laten beschikken over het allerbeste materiaal, zodat hij er op cruciale momenten altijd op kan terugvallen? Hoe kunnen we de positieve en negatieve ervaringen van iedere piloot ten gunste laten komen van alle piloten? Hoe zorgen we ervoor dat hij altijd op zijn best is als het eropaan komt? Op die manier zorgt de luchtmacht er zelf voor dat ze daadwerkelijk durven te vertrouwen op hun piloten. Ze moeten wel.

Heel lang kon je als onderneming (en de overheid is ook een (hele) onderneming) succesvol zijn als je maar betrouwbaar, efficiënt en effectief was. Maar die tijd is geweest. Net als bij een luchtmachtpiloot kunnen de verrassingen van alle kanten komen. Veel goedkopere Chinese concurrentie of productiemogelijkheden. Een slimme start-up. Disruptie in de markt. Wispelturige en veeleisende klanten. Wispelturige partners of leveranciers. Wijzigende markten. Veranderende wetgeving. Je moet als onderneming alerter zijn dan ooit. Wat gebeurt er allemaal? Wat is onze positie in al die veranderingen? Welke keuzes maken we? En wat gaan we daadwerkelijk (anders) doen? Hoe sneller je verandert, hoe groter de kans op succes. En net als bij de luchtmacht en haar piloten geldt: alleen als we elkaar kunnen vertrouwen zijn we wendbaar genoeg om succesvol te zijn. Strategisch wendbaar. Tactisch wendbaar. En operationeel wendbaar.

Vertrouwen is geen zachte kracht, en het is ook niet voor mietjes, kijk maar naar de luchtmacht en zijn piloten. Vertrouwen heeft een enorme economische potentie en de vraag is wie die potentie als eerste en als beste weet te benutten. Ondernemingen zullen hun dienstverlening moeten bouwen op vertrouwen. Vertrouwen in medewerkers, in partnerorganisaties en in klanten. Op straffe van verlies van belangrijke klanten, medewerkers en partners.

Durf te vertrouwen op vertrouwen. In mijn boek Vertrouwen beschrijf ik waarom en hoe. Lees het boek, kijk om je heen. Maak je keuzes. En verander wat er moet veranderen.