Disruptie is nog niks…

Thomas Friedman[1] heeft weer een nieuw boek geschreven en dan is het opletten geblazen. Hij beschrijft drie grote verandergolven, die van de technologie, die van de klimaatverandering en die van de globalisering. Die drie golven versterken elkaar en samen zijn ze zo krachtig (‘the Great Acceleration’) dat ons vermogen om verandering te adapteren te traag is geworden. Wij kunnen het tempo van verandering niet meer bijhouden.

Friedman maakt onderscheid tussen disrupted en dislocated. Wij vertalen beide begrippen met ontwrichtend en we denken dat we dat begrip inmiddels wel begrijpen en soort onder controle hebben. Friedman laat overtuigend zien dat dat niet het geval is. Disrupted is in zoverre ontwrichtend dat er één gebeurtenis aan ten grondslag ligt. Uber meldt zich en ik ben taxichauffeur of taxicentrale. Probleem. Er is ineens internet en ik ben V&D of de Blokker. Oei! Ontwrichtend.

Dislocated is van een andere orde. Er zijn dan zoveel disrupted gebeurtenissen naast elkaar dat we ons heel erg ongemakkelijk gaan voelen. We voelen ons niet meer veilig, de verandering is overal. Als we op Schiphol op een loopband staan, dan worden we ook veranderd, maar dat hebben we wel onder controle, dat voelt veilig. Maar als die loopband ineens vijftig kilometer per uur gaat, dan voelen we ons ineens juist heel erg onveilig. Dat gevoel, schrijft Friedman, past goed bij dislocated. Vandaar al die onrust in de wereld.

We zijn dislocated: ons lerend vermogen, onze trainingsystemen, onze managementsystemen, onze social safety netten en onze wetten en regels, ze kunnen het tempo niet meer bijhouden. Tegen de tijd dat we onze wetten hebben aangepast, rijden we al met zelfrijdende auto’s: te laat! Als systeem kunnen we de veranderingen niet meer bijhouden. Als samenleving of als onderneming.

Wij denken graag in termen van freeze – unfreeze – freeze. Er is een stabiele situatie (freeze), die ondergaat een dynamische periode van verandering (unfreeze) en daarna is het weer stabiel. Dat, zegt Friedman, kan niet meer. We zullen voortdurend in verandering blijven en we zullen al dat veranderen als stabiel moeten leren ervaren. Denk maar aan fietsen, als je het leert is het doodeng, maar als je het eenmaal kunt is er niks aan en voelt het, ondanks alle beweging, heel stabiel. Dynamische stabiliteit, daar gaan we naar toe. Je zult het je nu als persoon moeten aanleren. En je zult het je nu als organisatie moeten aanleren. Snel, en met vallen en opstaan.

Wendbaarheid en omgaan met disruptie zijn basisvaardigheden geworden. Onderscheidend onvermogen als je het niet kan. Onthoud die twee begrippen: dislocated en dynamische stabiliteit. Laat ze op je inwerken. Herken het mechanisme dat Friedman beschrijft. En vraag je af wat het voor jou en voor jouw organisatie betekent. Dan gaan we volgende week verder. Want hoe doe je dat eigenlijk, die dynamische stabiliteit?

Bart Stofberg

[1] Hij schreef onder andere The World is Flat en Hot, Flat and Crowded